یکی از هنرهای معماری اسلامی که زیبایی خارق‌العاده ای را در مساجد ایجاد می کند، گچبری محراب است. گچبری محراب را نمی توان به صورت فردی اجرا کرد؛ زیرا اجرای طرح های آن اهمیت بسیار زیادی دارد و باید توسط تیم متخصص صورت گیرد. اگر شما نیز تمایل دارید بیشتر با این هنر زیبای اسلامی آشنا شوید، بهتر است مطالعه ادامه این مطالب را از دست ندهید:
اهمیت گچبری محراب در گذشته
محراب مساجد نمونه هایی از هنر معماری اسلامی است که آن را به شکل طاق نما می سازند. طراحان جهت تزیین و طراحی آن از گچبری و کاشی استفاده می کند و اطراف آن را با آیات شریف قرآن کریم پوشش می دهند. همانطور که می دانید محراب مساجد دارای بعد معنوی است و مردم برای آن احترام خاصی قائل هستند. از این رو محراب مساجد نسبت به سایر بخش های آن از قداست بیشتری برخوردار است. معمولاً برای تزیین محراب از طلا، آبنوس، کاشی، آج و… استفاده می شود. برخی از هنرمندان تلاش می کنند تا خلاقیت خود را با طراحی یک محراب زیبا به رخ همگان بکشند. گاهی اوقات از برخی از سنگ های قیمتی در گچبری محراب استفاده می شود.
با گچبری محراب کلاسیک آشنا شوید
اما این روزها تنها در مساجد از محراب استفاده نمی شود. امروزه گچبری محراب در سایر بخش ها نیز مورد استفاده قرار می گیرد. شما می توانید گچبری محراب کلاسیک را با اجرای اصولی و متناسب با ابعاد و فضای مورد نظر خود به راحتی اجرا کنید و زیبایی بی نظیری را در فضای مورد نظر خود به وجود آورید. برخی از نقاطی که از گچبری محراب کلاسیک استفاده می شود عبارتند از:
- گچبری محراب کلاسیک لابی هتل یا ساختمان های کلاسیک
- به کارگیری گچبری محراب کلاسیک در ساختمان های تجاری
- گچبری محراب کلاسیک در رستوران ها یا کافی شاپ های کلاسیک
- گچبری محراب سنتی در قهوه خانه های سنتی
- گچبری محراب کلاسیک در منازل
گچبری محراب پیش ساخته
معمولاً تولیدکنندگان گچبری پیش ساخته محراب آن ها را از پلی اورتان تولید می کنند. معمولاً از این گچبری می توان در معماری و دکوراسیون داخلی و خارجی بسیار زیادی استفاده کرد. جالب است بدانید برخی از برندهای لوکس اروپایی در سازه های خود از گچبری محراب پیش ساخته استفاده می کنند. آن چیزی که موجب محبوبیت این گچبری پیش ساخته شده است، سرعت و سهولت در نصب و اجرای آن در هنگام ساخت و نوسازی می باشد. از طرف دیگر گچبری های پیش ساخته محراب دارای طرح های بسیار زیبا و متنوع هستند که این موضوع نیز خود موجب افزایش محبوبیت آن ها شده است.
می توان گفت گچبری محراب پیش ساخته یکی از بهترین جایگزین ها برای گچبری های سنتی قدیمی است. گچبری محراب پیش ساخته کاملا سبک، با کیفیت، مناسب و مقرون به صرفه است. به طور کلی گچبری پیش ساخته پلی یورتان در انواع مختلف نور مخفی، پروفیل قاب، چهار چوب درب و پنجره، قرنیز، گنبد سقفی، گل، طاقچه، ستون و سرستون تولید می شود.
چگونه می توان گچبری پیش ساخته را نصب کرد؟
معمولاً گچ بری پیش ساخته محراب با قالب های مختلف و در اشکال مختلفی تولید می شود. از هر یک از این گچبری ها را می توان در بخش های مختلفی از ساختمان استفاده کرد. برخی از این محصولات عبارتند از:
- ابزار سقف
- انواع ابزار قالب بندی پیش ساخته
- پانل های سه بعدی جهت نصب روی دیوار
- گل های مختلف
اما شاید این پرسش برای شما مطرح شده باشد که چگونه می توان این گچبری ها را مورد استفاده قرار داد. در پاسخ به این پرسش باید مطرح کنیم که در حال حاضر نصب کننده خاصی برای این ابزارها وجود ندارد. معمولاً افراد جهت نصب آن از نصاب پی وی سی و قرنیز کمک می گیرند. برخی دیگر نیز جهت نصب این گچبری از گچ کار کمک می خواهند. جهت نصب گچبری محراب باید مراحل آماده سازی دیوار و مرحله نصب را سپری کنید.
بهتر است بدانید مرحله نصب خود شامل چندین مرحله می شود. اما با دریافت کمک از متخصصین این زمینه مانند گچ کاران و یا نصابان قرنیز، می توانید این مرحله را به خوبی طی کنید. همانطور که پیشتر نیز اشاره کردیم نصب گچبری محراب به تنهایی و بدون دریافت کمک افراد ماهر در این زمینه امکان پذیر نیست. شما باید جهت نصب این گچ بری از افرادی که در این زمینه تجربه دارند، کمک بگیرید.
در چه مکان هایی می توان از گچبری محراب پیش ساخته استفاده کرد؟
معمولاً معماران و سازندگان ساختمان ها می توانند جهت ایجاد جلوه های زیبا و طرح ها در سبک معماری مدرن از این گچبری ها استفاده کنند. گچبری پیش ساخته محراب در کلیه ساختمان های در حال بازسازی و نوسازی مخصوصاً ساختمان های دارای سبک معماری مدرن قابل استفاده است.
معروفترین گچبری محراب ایرانی
در کشور ایران آثار باستانی بسیار زیادی وجود دارد. در اغلب این آثار از هنر معماری زیبای اسلامی استفاده شده است که یکی از این هنرها گچبری محراب می باشد. در این بخش قصد داریم شما را با معروفترین گچبری محراب ایرانی آشنا کنیم. دو مورد از مهم ترین گچبری محراب در کشور ما عبارت است از:
- مسجد علوی
می توان گچبری محراب علویان را از نظر مهارت یکی از شاهکارهای گچبری معرفی کرد. نقش و نگارهای روی این گچبری محراب را می توان با زیباترین نقوش روی فرش مقایسه کرد. این گچبری خارق العاده متعلق به دوره سلجوقیان است. از دیگر زیبایی های این گچبری می توان به حاشیه های خط کوفی آن اشاره کرد. این محراب جهت صحیح قبله را نشان می دهد.
- مسجد نایین
می توان به جرات گفت کامل ترین محراب، متعلق به مسجد نایین است. مسجد نایین نمایانگر هنر گچ برانه ماهر ایرانی است که در قرن سوم گچبری محراب آن را انجام داده اند. زیباترین و پیچیده ترین نوع گچبری این مسجد به دوره سلجوقیان باز می گردد. در اطراف آن از کتیبه های بزرگ استفاده کرده اند و بخش بالایی محراب آن را با گچبری های زیبایی کاملا ماهرانه تزیین کرده اند. در محراب این مسجد از نقوش درشت استفاده شده است. به طور کلی نقوش گچبری دور طاق به صورت نقوش سوراخ دار اسلیمی، برگ و لاله زنبوری، نقوش مو و تاک می باشد.
با انواع طرح های گچبری محراب آشنا شوید
گچبری محراب دارای طرح های متنوعی است که برخی از آن ها عبارتند از:
- گچبری معرق
این طرح از گچبری در رنگ های مختلفی طراحی می شود. به عبارتی ساده تر اشکال مورد نظر را با رنگ های متنوع ایجاد می کنند. این گچ کاری کنار سایر قسمت های الگو نصب می شود و در پایان پشت آن را با دوغاب گچ پر می کند.
- گچبری مشبک
گچبری مشبک نوعی گچبری است که در دو لایه مجزا اجرا می شود. وجود این دو لایه در گچبری مشبک موجب شده است که فاصله کمی میان دو لایه گچ آن به وجود آید. لایه بالایی این گچبری به صورت شبکه هایی است و طرح آن را می توان مشاهده کرد.
- گچبری برهشته کاری
این گچبری به صورت برجسته یا برآمده است. خطوط و طرح های این گچبری از سطح دیوار برجسته تر هستند. می توان گفت گچبری برهشته کاری یکی از قدیمی ترین نمونه های موجود در داخل محراب مساجد مانند مسجد جامع نایین است.
- گچبری کلوک بند گچی
گچبری عمودی دیوار آجری با نام کلوک بند شناخته می شود. از دیگر نام های این گچبری می توان به گلوی آجری نیز اشاره کرد. این گچبری نخستین بار در دوره ایلخانی مورد استفاده قرار گرفت و از آن برای تزیین سطوح بسیاری از بناهای تاریخی استفاده شد. امروزه نیز از این گچبری استفاده می شود.
- گچبری آجر
گچبری و آجر کاری یکی از هنرهایی هستند که در دوره سلجوقیان و ایلخانی به اوج خود رسید. در این دوران هنر گچبری و آجرکاری به صورت کاملاً یکپارچه اجرا می شدند، به گونه ای که زمینه آجری از کناره های گچبری نمایان بودند.
کلام پایانی
در تمام دوران محراب ها به عنوان عنصری از معماری مذهبی در مساجد اسلامی به بهترین شکل ممکن تزیین می شدند. تزیین و گچبری محراب به این دلیل اهمیت بسیار زیادی دارد که توجه به این بخش از مساجد بسیار زیاد است. در این مطالب اطلاعاتی را درباره گچبری محراب در اختیار شما عزیزان قرار دادیم. امیدواریم که از مطالعه این مطالب به اطلاعات مفید کسب کرده باشید.
